Kao i kod drugih živih bića, ljudi, životinja,biljaka, tako i kod gljiva javljaju se gljive koje su po DNK strukturi potpuno jednake genotipu,ali sa karakteristikama albinizma.
Albinizam se kod drugih vrsta definiše kao nasledni genetski poremećaj koji karakteriše delimično ili potpuno odsustvo pigmenta melanina u koži, kosi i očima.
Naziv potiče od grčke reči albus, što znači beo. Pigment melanin, njegov tip i količina, određuju boju kože, kose i očiju. Ovaj pigment se stvara u ćelijama melanocitima u koži, kosi i očima. Kod albinizma je broj ovih ćelija normalan, ali je poremećena proizvodnja melanina, usled nedostatka enzima tirozinaze, koji je neophodan za ovaj proces.
Albinizam se javlja kod svih kičmenjaka, uključujući čoveka, a javlja se i kod insekata i mekušaca. Izostajanje stvaranja hlorofila kod biljnih vrsta se takođe naziva albinizam.
Kada pokušamo da to primenimo kod gljiva nailazimo na mnogo problema, jer u nekim starijim klasifikacijama takva odstupanja od genoma nazivala su se varijetetom, što je po taksonomiji rang ispod VRSTE i PODVRSTE.
Najnovija genetska istraživanja utvrdila su pojavu albinizma kod jednog broja gljiva, a najviše u rodu Amanita.
No, kako gljive koje nemaju melanin, niti keratin pigmente, nisu ni varijetet već "FENOTIP" kojeg definišemo kao, skup svih osobina jednog organizma koje su nastale zajedničkim delovanjem genotipa i uslova sredine u kojima se dati organizam razvija. Pojam fenotipa uveo je Johannsen, 1909.
Fenotip albinizma kod gljiva nastaje kao spontana promena - genetska mutacija koja je uzrokovana dejstvom svetlosti na miceliju i plodno telo gljive. Ova spontana mutacija dovodi do pojave izostanka pigmenta i tako nastaju "albino forme gljiva" koje neki nazivaju "nivea" a negde se koristi kao var "alba".
Medjutim ove spontane promene se kod gljiva mogu izazvati i namerno "ciljanjem gena" odnosno umetanjem, dodavanjem ili brisanjem gena. Dakle, možemo zaključiti da savremena nauka koristi da genetski modifikuje gljive isto kao i druge organizme. Te modifikacije se mogu zadržati čak i 10 generacija od "nulte" generacije.
U prirodi su poznati albino primerci u rodu Amanita: vaginata, citrina, phalloides, rubescens, muscaria i caesarea.
Kod drugih rodova je veoma redak fenotip Sarcosphaera coronaria, Boletus edulis i Clitocybe nebularis.
Naučnici su u laboratoriji uspeli da dobiju genetskim ciljanjem gotovo 50 % populacije plodnih tela kod vrste Cordyceps militaris.
Tekst za Gljive Balkana
- Marjan Kuštera
BIBLIOGRAFIJA
- Comparative Transcriptome Analysis Between a Spontaneous Albino Mutant and Its Sibling Strain of Cordyceps militaris in Response to Light Stress, State Key Laboratory of Mycology, Institute of Microbiology, Chinese Academy of Sciences, Beijing, China
- Učimo biologiju, Wordpres.com
- Wikipedia, Ciljanje gena
- Rock, J. M.; Lee, Y. L.; et al. (2008). „Targeted transgene integration in plant cells using designed zinc finger nucleases”. Plant Molecular Biology.