UČIMO AMANITE
Saproamanita vittadinii
(Moretti) (Moretti) Redhead, Vizzini, Drehmel & Contu (2016)
Synonim - Amanita vittadini ( Moretti ) Vittad.
Vitadinijeva muhara, livadska muhara, krljuštava vitadinijeva muhara je svakako nejestiva gljiva. U Maroku je nekada konzumirana posle mnogostruke termičke obrade.
Ekologija - termofilna vrsta, raste u nizijama, najčešće po voćnjacima, parkovima u urbanoj sredini ili travnatim terenima aluvijalnih ravni. Bazna ili neutralno kisela zemljišta su joj povoljnija. Češća je na primorju Mediterana, nego u unutrašnjosti gde raste na visinama od 100 - 500 m.n.v.
Kao retka i ugrožena vrsta vodi se u mnogo zemalja Evrope, pa tako je i u Srbiji na listi strogo zaštićenih vrsta.
Po podacima kojima raspolaže autor ovih redova u R.Srbiji je do sada zvanično zabeleženo i registrovano 69 mikro staništa, što ne znači da ih nema i na stotine. To je samo posledica nesredjenosti ove materije, za šta je odgovorna država i njena institucija Zavod za zaštitu prirode.
- 2023.g.Čačak, Nenad Kićanovic, ul. Nemanjina
- 18.07.2019.god Park šuma Kraljevica, Zajecar, Aleksić Bojan Zuca
- Čoka, Mrtva Tisa, 29.09.2022, Atila Feher
- Grad Vršac, 4 LOKALITETA -
gradski park april i maj 2017,2018. i 2019. Diana Petrović nalazač i fotografije.
- Stefan Vidović, krug psihijatrijske bolnice Slavoljub Bakalovic,maj 2017.
- Stefan Vidovič, Srednja poljoprivredna škola 2022.godina
-Stefan Vidovic, gradsko jezero Vršac, 2021
- Bela Crkva , Stefan Vidović, Jasenovo 28.09.22
- KOVAČICA - Dolna pazić, pašnjak,koordinate poznate.MIRKO BILEK, 26.X.2015. i 19.V.2019.
Zrenjanin , Elemir, 2018.
GRAD BEOGRAD ima 8 staništa koja su utvrdili moji gljivarski drugovi po sledećem
1.- Ulica Kneza Miloša sa kolonijom od preko 30 komada na zelenoj parkovskoj površini- Srdjan Kojčin Djidja - 2014.godina
2.- Konjarnik,opština Zvezdara,kod ,,kapija Beograda,, - Dušan Dimitrijević - Gljivoholičar
3. i 4.- Novi Beograd Blok - 22 i Blok 30 - Vukoman Rakočević.2015.i 2016. godine u koloniji po 30 komada
5.- Palata Srbija, park, 11. IV, i 03. maj 2019. - Nevena Vidosavljević 6. - Novi Beograd blok 62, ulica Nehruova, Danka šimićević, 22. V 2019.
7.- Košutnjak, livada - 24. V 2019. Predrag Repanić
8.Košutnjak, septembar 2022. Branka Vujić Jungić
GRAD NIŠ ima 8 staništa koja su registrovali članovi Mikološkog društva, Dragan Mladenović i Dragan Kocić.
1.- Klinički Centar Niš - Bratislav Živković prati od 2014, 2015, i 2016 godine na travnatim terenima bolničkog kruga.
2.- Dom učenika srednjih škola u Panteleju - Marjan Kuštera 2016.
3.- Gradsko Novo groblje iza crkve Uspenja Hristovoga - prof.Srdjan Veselinović 2016.
4.- Spec.bolnica G.Toponica - dr.Vojin Lilić /2019./
5.- Mediana, Niš ul. Mihajla Pupina na privatnom posedu između Patologije i Stomatologije KC Niš- Đragan Kocić.
6.-Medijana, Niš, Bulevar dr. Zorana Đinđića br.50 Institut za javno zdravlje - Dragana Despotović. /Svrljig/
7.- Naselje Br. na travnjaku u porti crkve, Dragan Mladenović 26.08.2022.
8.- Medijana, Bulevar Nemanjića na travi kod ZONA 2, Dragan Mladenović, 25.08.2022.
Po jedno stanište imaju registrovano Novi Sad, Kragujevac, Smederevo a podaci su navedeni u monografiji ,,Rod amanita u Srbiji,, od autora Nebojše Lukića.str.98/ 2013.
Požarevac se može pohvaliti sa dva / 2 / staništa od 2017.godine kada su Violeta Filipović kraj kanala Dunav - Kostolac nadjene juna i brdo ciglana u gradu od Bojana Trailovića čak u mesecu decembru.
ADA u Vojvodini je carstvo mog druga Danila Ugrnova, gde je on zabeležio dva staništa duž nasipa kraj Tise i Bečej (Danilo Ugrnov)
Kosovo i Metohija - čuveni biolog iz Kosovske Kamenice, pokojni prof.Bogoljub Milošević, koji je u selu Berivojce ljubomorno čuvao ove lepotice od meštana.
LESKOVAC može da se pohvali da ima 5 / pet / staništa ove amanite zahvaljujući kolegi Milanu Kociću koji ih je registrovao u parku 9.Jugovića 2017.godine /Mikološko društvo ,,JUG,,Vlasotince / i Stipi Brkanu iz 2018. i 2019.godine na platou na Hisaru kod repetitora i u privatnom dvorištu kuće, kod Doma zdravlja i 16. maja u dvorištu u ulici Lepša Stamenković Leskovac. 5.to stanište za Leskovac je igralište FK Sloga iz Leskovca
Malo mesto ĆIĆEVAC u Rasinskom okrugu ušlo je na ovu mapu zahvaljujući Stefanu Veljkoviću koji tu ima 2 /dve/ mikrolokacije na 100 metara zabeležene 2017.godine u maju i junu.
JAGODINA - Jelena Biserčić iz Jagodine je registrovala po 5 staništa gljive u Jagodini i jedno u Svilajncu, pa se ponosimo njenom upornošću da je nadje u dva grada.
KRALJEVO (2 staništa) - Jelena Rakočević registrovala 2017. i ove 15.05.2019. na privatnom posedu kod medicinske škole u Kraljevu.
Selo Godačnica, imanje porodice Petrović
ŽITORAĐA- 36. staniste gljive javlja Dragan Aleksić u krugu fabrike "SOYLEMEZ" nalazi dana 20.05 i 26.05.2019.
PANČEVO - 39 staniste gljive - Narodna bašta, 05.06.2019. - Emilijan Almažan
ZRENJANIN prirodni rezervat Carska Bara 7.11.2020. Alisa Junuzović
Novi Kneževac 22.11.2020. obala tj kej reke Tise. Alisa Junuzović
Kosovo i Metohija, selo Lešak, Septembar 2022.godine
OPIS GLJIVE
Šešir gljive hemisferičan sa krupnim ostacima opšte ovojnice koji liče na krljušti kakve ima kuštrava sunčanica, ali je boja kod amanite bela do krem. Šeširi kada se razviju mogu da narastu do 20, pa i 24 cm, gotovo kao kod sunčanica sa kojima ih neuki berači mogu zameniti. Kod mladih primeraka ove krpice su čak piramidalno trouglaste, pa neiskusni mogu pomisliti i na Amanitu echinocephallu. Listići su beli, kod stariji krem boje, a visoko na drški stoji beli krpasti venčić, koji je odozdo gladak, a odozgo nazubljen.
Sama drška naraste i do 20 cm, najčešće prava i vitka, iznad suknjice je glatko bela, a ispod sva u krljuštima, koje kod starije gljive budu i crvenkasto-krem boje. Drška se završava u bazi ,,kolčasto,, jer nema ni bulbu ni volvu.
Meso gljive je gotovo bez mirisa, a kod starije gljive ,,otužno,, boje je bele ili krem bele i ne menja se na preseku.
Za podatke i fotografije zahvaljujem se sledećim kolegama i koleginicama
Alisa Junuzović, Dragan Mladenović, Dragana Despotović, Nevena Vidosavljević, Diana Petrović, Stefan Vidović, Jeleni Biserčić, Violeti Filipović, Srdjan Kojčin, Danilo Ugrnov, Milan Kocić, Stipo Brkan, Dušan Dimitrijević, Darko Milošević,Bogoljub Milošević, Vukoman Rakočević, Stefan Veljković, Srdjan Veselinović, Vojin Lilić, Marjan Kuštera, Bratislav Živković,kao i dr.Nebojši Lukiću na knjizi ,,Monografija roda amanita u Srbiji,, koja mi je bila osnovna bibliografija za ovo pisanije.
Za Gljive Balkana - Marjan Kuštera
BIBLIOGRAFIJA
- Saproamanita, a new name for both Lepidella E.-J. Gilbert and Aspidella E.-J. Gilbert (Amaniteae, Amanitaceae)
Scott A. Redhead, Alfredo Vizzini, [...], and Marco Contu
- Lukić N. "Rod Amanita u Srbiji" monografija,Kragujevac
-Vizzini A, Contu M. (2013) Novità: Nuove combinazioni nelle Amanitaceae. Bollettino dell’ Associazione Micologica ed Ecologica Romana 88: 64. [Google Scholar]